15/7/09
Κάθε διαμέτρημα έχει την ιδανική του γόμωση όπως φαίνεται και από την ταξινόμηση των διαμετρημάτων. Το 12 ρίχνει 1/12 της λίβρας, δηλαδή 37,5 γραμμάρια, το 16 ρίχνει 1/16 δηλαδή 28 γραμμάρια και πάει λέγοντας.
Το 20 έχει ιδανική γόμωση 1/20 της λίβρας, δηλαδή 24 γραμμάρια, και συμπτωματικά αυτή είναι και η σύγχρονη γόμωση σκοπευτικών αθλημάτων. Γιατί λοιπόν οι σκοπευτές δεν χρησιμοποιούν το 20άρι και μένουν πιστοί στο όπλο διαμετρήματος 12;
Επειδή ο ευρύτερος αυλός του 12αριού δίνει καλύτερη κατανομή ενώ το 12άρι έχει διαστάσεις, βάρος και κλώτσημα που διευκολύνουν τον σκοπευτή. Το κυνήγι είναι άλλη υπόθεση που έχει ένα στοιχείο που λείπει από το σκοπευτήριο- το κουβάλημα του όπλου σε διαδρομή πολλών χιλιομέτρων.
Το 20άρι έχει γενικά μικρότερο βάρος αλλά και μικρότερες διαστάσεις και αυτό το κάνει πιο εύκολο στην μεταφορά. Τα φυσίγγια του είναι και αυτά λιγότερο ογκώδη από τα 12άρια και μερικοί βρίσκουν ότι μπορούν να μεταφέρουν περισσότερα φυσίγγια, αλλά αυτό είναι αμφίβολης αξίας πλεονέκτημα.
Σαν χρήστης 20αριού βρίσκω και μερικά πλεονεκτήματα που δεν αναφέρουν άλλοι σχολιαστές. Ο ήχος του 20αριού μου φαίνεται χαμηλότερος από το 12άρι και δεν προξενεί πονοκέφαλο. Το κλώτσημα του 20αριού είναι κάπως ελαφρύτερο από το 12 όμως όχι όταν το όπλο είναι πιο ελαφρύ από τα 2,8 κιλά. Το ελαφρύ 20άρι κλωτσά όπως ένα 12άρι. Οταν όμως το 20άρι έχει όμοιο βάρος με το 12άρι τότε το κλώτσημα του είναι εξαιρετικά ελαφρύ. Εχω τρία όπλα 20άρια, το ένα ζυγίζει 3,150 και όσοι το έχουν ρίξει λένε ότι δεν κλωτσάει καθόλου.
Εχοντας υπόψη ότι το 20άρι ρίχνει από αυλό 15,6 χιλιοστών σε σύγκριση με τα 18,4 του 12, είναι προφανές ότι το 20άρι μειονεκτεί βλητικά. Δεν πρόκειται για δραματική μείωση αλλά αρκετή για να βάλει ένα όριο στο 20άρι και να το αποκλείσει από ορισμένα κυνήγια.
Σίγουρα το 20άρι μπορεί να ρίξει γομώσεις μέχρι 28 γραμμάρια στο "κανονικό" διαμέτρημα και μέχρι 36 γραμμάρια στο μάγκνουμ. Η προσωπική μου πείρα δείχνει ότι όποια γόμωση και αν ρίχνει το 20άρι έχει μια μείωση βεληνεκούς γύρω στα 5 μέτρα σε σύγκριση με το 12άρι. Η μείωση οφείλεται στην συγκριτικά μειονεκτική κατανομή από το 20άρι λόγω στενού αυλού.
Σε θηράματα μικρού και μεσαίου μεγέθους, δηλαδή μέχρι τρυγόνι, το 20άρι είναι αρκετό, και λόγω του μικρού βάρους και όγκου προσφέρει πρακτικό πλεονέκτημα. Το πρόβλημα αρχίζει σε θηράματα που θέλουν σκάγια, δηλαδή φάσσα, παπιά, λαγό και ορεινή πέρδικα. Σε αυτά τα θηράματα χρειάζονται καλές κατανομές και αρκετά σκάγια για να είναι βέβαιη η άμεση καταβολή τους και το 12άρι ξεπερνά το 20άρι.
Ενα θήραμα όπου το 20άρι παραδόξως δεν μειονεκτεί είναι το γουρούνι. Το μονόβολο 20άρι, ειδικά όταν είναι μονόβολο απορριπτόμενου κελύφους όπως το Sauvestre, είναι αρκετό για να καταβάλει το αγριογούρουνο.
Τα φυσίγγια στο διαμέτρημα 20 είναι ευτυχώς πολλά. Κάποτε δεν υπήρχε τίποτε εκτός το κοκκινο της Λάμπρο. Σήμερα υπάρχουν εισαγόμενα όπως το Remington Express με γόμωση 28 γραμμαρίων που είναι εξαιρετικό, το RC, Federal, Λάμπρο, Fiocchi, Winchester και άλλα. Για κουνέλια η επιλογή μου είναι το Remington με σκάγια νούμερο 5, για τα υπόλοιπα θηράματα και για σκοποβολή ρίχνω ότι βρω και έχω θετικά αποτελέσματα από όλα τα παραπάνω φυσίγγια. Εννοείται ότι στη φάσσα, και μεγαλύτερα θηράματα, δεν σηκώνω τουφέκι, σε αυτά δουλεύει το 12άρι με 32 γραμμάρια και πάνω.
Το 1976 είχα τηλεφωνήσει σε όλα τα καταστήματα κυνηγετικών ειδών της Αθήνας ψάχνοντας για όπλο 20άρι. Δεν υπήρχε ούτε ένα! Μερικοί πωλητές μάλιστα μου είπαν ότι δεν κατασκευάζονται τέτοια όπλα!
Σήμερα τα 20άρια είναι γνωστά και σχετικά δημοφιλή. Σε αρκετά καταστήματα έχει ετοιμοπαράδοτα όπλα όπως σουπερποζέ Browning Citori, Beretta 686, Baikal πλαγιόκαννα και ποζέ, καραμπίνες Benelli, πλαγιόκαννα και ποζέ Fabarm, και βέβαια μονόκαννα διαφόρων κατασκευαστών.
Ιδιαίτερα εντυπωσιακό 20άρι όπλο είναι η Benelli Becaccia. Με βάρος γύρω στα 2,5 κιλά ειναι ιδιαίτερα μανατζέβελο όπλο ιδανικό για μπεκάτσα και ορτύκι.
Από τα σουπερποζέ το Citori και το 686 είναι ίσως τα πιο ποιοτικά 20άρια της αγοράς. Εχοντας ένα Citori για 25 χρόνια μπορώ να πω ότι είναι αξιόπιστο και ανθεκτικό όπλο. Αν είχα την επιλογή θα το διάλεγα με τσοκάκια, αλλά τότε δεν υπήρχε η επιλογή. Τα τσοκάκια στο 20άρι είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για να βρει ο κυνηγός την τουφεκιά που θέλει με το φυσίγγι που θα επιλέξει.
Στα πλαγιόκαννα ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το Fabarm Classis με ατσάλινη βάση. Το Nobilis έχει βάση από Εργκάλ, αλλά το βάρος είναι μόλις 200 γραμμάρια λιγότερο από το Classis. Το ατσάλινο μοντέλο είναι και λίγο πιο όμορφο, κατά τη δική μου κρίση. Και τα δύο έχουν κάννες Tribore, μονή σκανδάλη και τσοκάκια.
Βέβαια υπάρχει πάντα το Baikal με το πλαγιόκαννο ΙΖ43 και το ποζέ ΙΖ27. Τα Baikal είναι απλά και ανθεκτικά όπλα που θα δώσουν πολλά χρόνια σκληρής χρήσης.
Στα χειροποίητα υπάρχουν τα γαλλικά Chapuis και Demas καθώς και τα ισπανικά Grulla και Arrieta.
Στα μεταχειρισμένα όλο και κάτι εκπλήξεις αναδύονται και ξαφνιάζουν. Πρόσφατα είδα μια Breda ελατηρίου 20άρα που ήταν σκέτη κούκλα, αλλά με πρόλαβε κάποιος τυχερός. Τα καταστήματα που έχουν κατά καιρούς φέρει αξιόλογα μεταχειρισμένα 20άρια είναι η Ασσοσπόρ στην Μεσογείων και Λαυρίου, και το Gun and Knife Classics στην 25ης Μαρτίου στα Μελίσσια. Ομως και σε άλλα καταστήματα κάποτε εμφανίζεται κάποιο 20άρι μεταχειρισμένο.
Σε επόμενο άρθρο θα δούμε τα άλλα μικρά διαμετρήματα.